Karel V werd op 24 februari 1500 te Gent geboren als zoon van Philips de Schone en Johanna van Castilië. Na het overlijden van zijn vader in 1506 werd hij heer van de Habsburgse Nederlanden. Karel groeide op aan het hof van zijn tante, de landvoogdes Margaretha van Oostenrijk in Mechelen. Daar legde hij de basis voor zijn talenkennis. Volgens de overlevering zou hij ooit hebben gezegd: ‘Ik spreek Spaans tegen God, Italiaans tegen vrouwen, Frans tegen mannen en Nederduits tegen mijn paard.’ Na het overlijden van zijn grootvader, de Spaanse koning Ferdinand, werd hij in 1516 hij koning van Spanje. In 1519 werd hij gekozen tot keizer van Duitsland. Omdat Karel zelf veel rondreisde door zijn rijk, bleef zijn tante Margaretha van Oostenrijk een belangrijke rol spelen in de Nederlanden. Na haar overlijden benoemde hij in 1531 zijn zus Maria van Hongarije tot landvoogdes.
In 1528 kreeg Karel de wereldlijke macht in het bisdom Utrecht. Hij bezocht Utrecht in augustus 1540 en nogmaals van 21 december 1545 tot 4 februari 1546 voor een vergadering van de ridders van het Vergulde Vlies. Bij dat laatste bezoek logeerde Karel met zijn zuster Maria van Hongarije in het Duitse Huis aan de Springweg.
Op 25 oktober 1555 deed Karel V te Brussel afstand van de troon ten gunste van zijn zoon Filips II. Filips werd daarmee heer van de Nederlanden en koning van Spanje. Karels broer Ferdinand volgde hem op als keizer van Duitsland.
