Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er een hoge mate van censuur door de Duitse bezetter. Er mochten alleen kranten en tijdschriften worden verspreid, die door de bezettingsoverheid waren goedgekeurd. Hier kwamen een hoop Nederlanders tegen in verzet, onder andere door hun eigen kranten te publiceren. In de bron zie je stukken uit vier van deze kranten.
De kranten
De Vliegende Hollander (10 augustus 1944)
De Vliegende Hollander was een verzetskrant die werd verspreid door de Geallieerde luchtmacht - dat kan je ook zien aan de bovenkant van de krant. De naam van deze krant is toepasselijk; de krant werd namelijk verspreid vanuit vliegtuigen over Nederland, zodat iedereen deze krant kon lezen. De Nederlandse vlag rondom de titel wordt vergezeld door de vlaggen van het Britse Rijk en van de Verenigde Staten. De datum van deze editie is 10 augustus 1944. Welke historische gebeurtenis wordt in deze editie beschreven?
Trouw (maart 1945)
Trouw was een gelovige verzetskrant, die overigens nog steeds bestaat. Op de eerste pagina van de editie in de bron zie je een dankwoord aan een overleden verzetsheld. Op de tweede Trouw-pagina zie je een kaart uit de editie van 16 maart 1945. Deze kaart laat de situatie aan het westelijk front zien, zoals deze eruitzag op 15 maart. Je ziet dat het Amerikaanse leger bezig is met de bevrijding. Aangezien de meeste televisie en radio verboden was, konden mensen via deze illegale edities op de hoogte blijven van de oorlogssituatie in Nederland!
Ons Volk. Den Vaderlant Ghetrouwe (maart 1944; okt (?) 1944)
Ons Volk was een verzetsblad dat graag het hele Nederlandse volk wilde bereiken. In de editie op de eerste pagina van Ons Volk wordt het Nederlandse volk ook opgeroepen om te vechten tegen de Duitse bezetter. Het kan je opvallen dat hier vooral mannen worden aangesproken; vrouwen mochten nog niet het leger in. De tweede pagina komt uit oktober 1944 en laat een spotprent zien over jonge mannen tijdens de oorlog in Duitsland gingen werken. Als je als arbeider naar Duitsland ging, had je echter met veel ellende te maken. Met 'gevaar, honger, ziekte, slavernij', zoals je kan lezen in de bron.
Katholiek kompas (april 1944)
Katholiek Kompas was een katholiek verzetsblad. Deze krant vond het belangrijk dat er een 'katholieke klank' in de illegale perswereld doorklonk. In het stuk 'Heldengedenkdag...' wordt Seizs Inquart de 'geestelijke beul van Nederland' genoemd. Arthur Seyß-Inquart was onder Hitlers heerschappij de Rijkscommissaris van Nederland.
Verdieping
Lees de vier kranten goed door. Let hier bij goed op de motto's en hoe de lezers worden aangesproken. Deze kranten zijn allemaal als verzetskranten tegen de Duitse bezetter verspreid, maar hadden wel een bepaald publiek voor ogen. Welke krant was voor welk publiek bestemd, denk je? Bedenk hierbij dat er ook tijdens de Tweede Wereldoorlog nog sprake was van verzuiling.
