Utrecht
Bron

Indonesië was tijdens de Tweede Wereldoorlog bezet geweest door Japan. Zodra de oorlog over was, wilde Nederland haar macht over Indonesië terug, maar Indonesië riep de onafhankelijkheid uit. Indonesië wilde niet meer onder de Nederlandse koloniale heerschappij staan, maar dit werd niet geaccepteerd. Daarom brak de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog uit. Er werden ontzettend veel Nederlandse militairen richting Indonesië gestuurd. Nederlanders die in de kolonie waren gaan wonen tijdens de bezetting, werden langzamerhand teruggehaald naar Nederland. Er waren ontzettend veel redenen waarom mensen vertrokke; werkcontracten liepen bijvoorbeeld af en ook was het erg onveilig geworden in de kolonie. Ook de mensen die vertrokken waren verschillend: er kwamen Nederlanders, maar bijvoorbeeld ook mensen met Aziatische voorouders (ook wel Indo-Europeanen genoemd), Papoea's uit Nieuw-Guinea en Molukkers. 

In 1949 wordt de Indonesische onafhankelijkheid door Nederland erkend en wordt ook het KNIL, het Koninklijk Nederlands-Indisch Leger, teruggehaald naar Nederland.

 

Repatrianten/migranten

Repatriant betekent officieel: een terugkeerder naar het vaderland. Echter, waren veel mensen die in deze periode terugkeerden naar Nederland nog nooit in Nederland geweest. Mensen hadden bijvoorbeeld kinderen gekregen in Indonesië, die nog nooit in Nederland waren geweest. De schatting is dat er rond 300.000 van deze migranten naar Nederland kwamen. Ze kwamen in grote groepen, zoals je kan zien op de eerste foto waar een groep met de trein aankomst in het Limburgse Weert (NS 1958, nr. 168779). Vaak werden ze ook feestelijk ontvangen, zoals je kan zien op de tweede foto (NS 1958, nr. 168753). Ondanks dat waren de omstandigheden voor repatrianten uit Nederlands-Indië vaak zwaar, zeker als ze nog nooit in Nederland waren geweest. Zo zie je op de derde foto een persoonskaart van Ferdinand Albert George, die in Medan op Nederlands-Indië was geboren, maar in deze tijd naar Nederland verhuisde (HUA, inv.nr. 867-332). We weten niet waarom hij dat deed. De term repatriant is daardoor omstreden - het is beter om Indische migrant te zeggen.

Deze Indische migranten kenden in Nederland vaak niemand en hadden ook al hun spullen moeten achterlaten.

Omstandigheden voor de migranten

De Indische migranten kwamen in grote getalen aan in Nederland. Ze hadden vaak lang op de boot gezeten, of in de trein. Uitleg bronnen. In Utrecht waren er enkele instanties die zich bezighielden met zorg voor deze migranten. Zo had je het Comité Zorg voor gerepatrieerden uit Indonesië te Utrecht en de Stichting ter bevordering van het onderwijs aan uit Nederlands-Indië gerepatrieerde kinderen. Dat zie je op de vierde foto (mk. Jochmann Disco 1946/1948, nr. 406514). op de vijfde foto zie je dat zelfs Koningin Juliana langskwam in Baarn, om de huizen voor de gerepatrieerde oorlogsweduwen uit Indonesië te bezoeken (Nationaal Archief 1951, nr. 400471). 

Dit betekende niet dat al deze migranten het goed hadden. Opvangcentra waren vaak snel opgezet en waren niet gebouwd om zo snel en zo veel mensen op te vangen. Er was weinig eten in de kampen, de hygiëne was slecht en er zaten veel mensen bij elkaar op een kluitje.

 

Herkomst

Maker

W.P.F.M. van Schaik (NS), J. Disco, Anefo

Datering

1946-1951

Verdieping

Gerelateerde thema's

Het koloniale verleden

Beschikbare tools

Overzicht van bron(nen) op de kaart

Alle bronnen